Loop een ouderwets café in – het maakt niet uit of dit nu in Groningen of Rotterdam is – en de kans is groot dat je er ergens in een hoekje een vertrouwde fruitmachine aantreft. De flikkerende lampjes, het karakteristieke ratelende geluid, de bekende fruiticonen en het ritmisch drukken op knoppen hebben al decennialang een vaste plek in het Nederlandse caféleven. Ondanks de digitalisering en de opkomst van online kansspelen blijft de fruitmachine een nostalgisch én winstgevend element voor veel horecazaken. Maar wat maakt dit apparaat zo blijvend populair? En wat komt er kijken bij het plaatsen van een speelautomaat in jouw zaak? We leggen het voor je uit.
Fruitmachine als sfeermaker en klantenbinder
Fruitautomaten zijn al zeker sinds de jaren tachtig niet meer weg te denken uit de typische Nederlandse kroeg. Niet alleen vanwege de potentiële winstkansen, maar vooral vanwege de sfeer die ze met zich meebrengen. Ze horen bij het beeld van een traditioneel café, net als de biljarttafel en de barkrukken. Voor vaste klanten zijn ze een bron van vermaak, voor anderen gewoon een herkenbaar decorstuk. Zeker in cafés met een wat ouder publiek speelt dergelijke nostalgie een grote rol. Veel bezoekers hebben hun eerste automaatervaring opgedaan in de kroeg om de hoek en blijven trouw aan het spel, al is het maar voor dat nostalgische gevoel. Bovendien zijn fruitmachines laagdrempelig: je hebt er geen uitgebreide uitleg voor nodig en je kunt direct aan de slag.
Hoe werkt een fruitmachine precies?
Een fruitmachine is gebaseerd op een mechanisme dat werkt met een zogenaamde regelaar. Deze regelaar zorgt ervoor dat het apparaat op langere termijn een vastgesteld deel van het ingelegde geld als prijzengeld uitkeert. Wettelijk is bepaald dat dit uitkeringspercentage minimaal 60% moet bedragen over een grote reeks van bijvoorbeeld 100.000 spellen. Dat betekent dat spelers theoretisch gezien van elke ingelegde euro 60 cent zullen terugwinnen. In de praktijk varieert dit echter sterk: er kunnen lange periodes zijn waarin nauwelijks iets wordt uitgekeerd, gevolgd door ineens een grotere uitbetaling. Dit maakt het voor sommige spelers verslavend, omdat het spel af en toe een gevoel van winst biedt. Ook het idee dat “hij binnenkort moet vallen” speelt mee, voedt het spelplezier en maakt het enigszins verslavend.
Juridisch kader: wat mag wel en wat niet?
Als horecaondernemer mag je voor alle duidelijkheid niet zomaar een speelautomaat in je zaak plaatsen. Daarvoor heb je een zogenaamde aanwezigheidsvergunning nodig. Dit is een vergunning die wordt verstrekt door de gemeente. Deze vergunning is alleen beschikbaar voor wat de wet omschrijft als hoogdrempelige horeca, waaronder klassieke cafés en restaurants vallen. Bijvoorbeeld snackbars komen in principe niet in aanmerking, omdat ze te laagdrempelig zijn. Daarnaast moet je als horecaondernemer natuurlijk ook over een geldige drank- en horecavergunning beschikken. Verder is het verplicht dat de automaat geleverd en onderhouden wordt door een partij met een vergunning. Deze derde partij is verantwoordelijk voor de technische kant van het apparaat. Als caféhouder ben jij dan weer degene die moet zorgen voor de juiste vergunningen én voor het naleven van de regels rond bijvoorbeeld leeftijdsgrenzen en speeltijden. Er mogen bovendien maximaal twee automaten per locatie aanwezig zijn, tenzij er sprake is van een uitzondering die wordt toegekend via de gemeentelijke verordening.
In de praktijk sluit je als horecazaak een overeenkomst met de eigenaar of exploitant van de speelautomaat. Deze exploitatieovereenkomst regelt diverse zaken, waaronder de opbrengstverdeling, het onderhoud, de aansprakelijkheid en eventuele exclusiviteitsbepalingen. Het is verstandig om dit contract juridisch te laten controleren, want sommige bepalingen kunnen nadelig zijn. Denk aan afspraken die je binden aan één exploitant of die je verplichten om geen andere amusementsautomaten (zoals jukeboxen of flipperkasten) meer te plaatsen. Ook de verdeling van de inkomsten kan verschillen per overeenkomst. Laat je hier goed over adviseren, zeker als je voor het eerst in zee gaat met een dergelijke exploitant.
Fruitautomaten zijn ook online geliefd
Hoewel de klassieke fruitmachine nog volop te vinden is in het Nederlandse café, heeft het spelconcept ook digitaal een tweede leven gekregen en moeten horecaondernemers dan ook rekening houden met groeiende concurrentie. In online casino’s, zoals het Nederlandse online casino van Kansino, zijn moderne varianten van fruitmachines mateloos populair. Deze online fruitautomaten zijn voorzien van spectaculaire animaties, bonusrondes en vaak ook nog eens hogere uitkeringspercentages. Toch blijft de charme van het fysieke apparaat uniek. Het drukken op de knop, het horen van de rollen en het direct zien van het resultaat: dat is natuurlijk moeilijk te vervangen door een app of browser. Het omgekeerde geldt echter ook: het gemak van altijd en overal op een online fruitmachine te kunnen spelen, heeft dan weer zijn eigen aantrekkingskracht.
Hoewel de digitale fruitautomaat dus steeds meer terrein wint, lijkt het er niet op dat de fysieke fruitmachine snel zal verdwijnen uit de Nederlandse kroeg. Zeker in traditionele cafés blijft het apparaat geliefd onder een breed publiek. Zolang horecaondernemers bereid zijn om te investeren in een goed werkende automaat, de juiste vergunningen in orde hebben en hun exploitatieafspraken zorgvuldig regelen, blijft de fruitmachine een waardevol en duurzaam onderdeel van het caféaanbod. En daar zullen veel gasten blij mee zijn.
